به نقل از «مهر»

عدم فقدان سوژه در حوزه چاپ کتاب

تاریخ انتشار: ۳ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۱۴۴۱۰

افشین آزادی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به وضعیت چاپ و نشر کتاب اظهار کرد: در حالیکه در ایران و استان کرمانشاه موضوع و سوژه‌های بسیاری برای نوشتن کتاب وجود دارد اما تعداد نویسندگان و وضعیت حوزه نشر زیاد مناسب نیست که می‌توان از سوژه‌های ناب در دسترس به جنگ جهانی، تجربه حضور آمریکایی‌ها، دوران مشروطه، دفاع مقدس، ملی شدن صنعت نفت و وقایع اجتماعی اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود: در ۱۰۰ سال اخیر نویسندگان بزرگی مانند ابوالقاسم لاهوتی، علی محمد افغانی و علی محمد اشرفیان در حوزه تهیه کتب اشاره کرد و حوزه هنری در یک پژوهش وضعیت حوزه کتاب و نویسندگان را بررسی کرده است.

رئیس حوزه هنری کرمانشاه با بیان اینکه تاریخ شفاهی و دفاع مقدس از موضوعات مورد توجه این مجموعه است، تصریح کرد: یکی از مسائلی که حوزه نشر را مورد تهدید قرار داده آن است که نویسندگی در جامعه امروز شغل محسوب نمی‌شود و درآمد قابل توجهی را نصیب فرد نمی‌کند و کسی که به این کار علاقمند است باید با هزینه شخصی وارد میدان شود و در اکثر مواقع هزینه‌ها باز نمی‌گردد.

آزادی با اشاره به اینکه مشکلات اقتصادی زنگ خطر حذف کتاب را از سبد معیشت خانواده به صدا درآورده است، گفت: تلاطم قیمت کاغذ و سایر مشکلات قیمت تمام شده کتاب را افزایش داده و خرید کتاب توسط آحاد مردم به شدت محدود شده و تنها براساس نیاز و برای انجام فعالیت‌های درسی و پژوهش‌ها اقدام به خرید می‌کنند.

عدم رشد بودجه نهادهای فرهنگی برای حمایت از نویسندگان

وی ادامه داد: آمار و اطلاعات دقیقی از سرانه مطالعه افراد در دسترس نیست و دستگاه‌های مختلفی سرانه مطالعه را مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهند و فضای مجازی، ادعیه و… جز سرانه مطالعاتی محسوب می‌کنند که دقیق نیست اما در مجموع این آمار زیاد دلگرم کننده نیست و استان کرمانشاه همواره جز استان‌های خوب در حوزه خرید و مطالعه کتاب بوده است.

رئیس حوزه هنری کرمانشاه با بیان اینکه چاپ کتاب نیازمند حمایت دولت است، عنوان کرد: دستگاه‌های فرهنگی استان‌ها سهم اندکی در حمایت از حوزه نشر دارند با وجود آنکه بودجه نهادهای فرهنگی رشدی نداشته و توزیع کتاب کاغذ نیز از اهمیت بالایی برخوردار بوده و از سوی دیگر قیمت‌ها چند برابر شده است.

آزادی اضافه کرد: در کشورمان در حوزه نشر کتاب شبکه پخش مناسبی حتی برای کتب مؤثر و تأثیرگذار و مورد استقبال مخاطبان نداریم و یک حالت دلالی در این حوزه فعالیت دارد.

وی با اشاره به اعلام کرده‌ایم از تولیدات در حوزه انقلاب اسلامی حمایت خواهیم کرد، اضافه کرد: با این کار افراد زیادی که حوزه کتاب را رها کرده‌اند مجدد به نویسندگی روی آورده‌اند.

رئیس حوزه هنری کرمانشاه با اشاره به اقدامات صورت گرفته در حوزه نشر توسط این مجموعه در استان، گفت: شناسایی، ساماندهی و استعدادیابی، منتوریگ راهبردی، دوره‌های آموزش داستان نویسی در حال انجام است و تا پایان سال از سه کتاب شاخص در حوزه دفاع مقدس مانند کتاب میاندار خاطرات حاج محمد طالبی رزمنده دفاع مقدس رونمایی خواهیم کرد.

عدم ارتباط گیری عمده مخاطبان با کتاب دیجیتال

آزادی خاطر نشان کرد: باید برای ساماندهی حوزه نشر برنامه‌ای اقتصاد محور را تدوین کنیم تا نویسندگان و ناشران از مزایای اقتصادی آن بهره‌مند شوند و در این راستا شرکت‌های فعال در این حوزه باید وارد میدان شوند.

وی با بیان اینکه طی سال‌های اخیر با پیشرفت علم و تکنولوژی کتاب‌های دیجیتال وارد بازار شده‌اند، گفت: عمده مخاطبان کتاب هنوز نتوانسته‌اند با کتاب دیجیتال ارتباط برقرار کنند و کتاب‌های مجازی و صوتی سهم اندکی در حوزه کتاب دارند و بیشتر افراد دوست دارند ارتباط نزدیک و فیزیکی با کتاب و کاغذ برای مطالعه داشته باشند.

رئیس حوزه هنری کرمانشاه در پایان تاکید کرد: نباید حوزه فرهنگ را اقتصادی ببینیم و باید نویسندگان و ناشران را که سرمایه‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه هستند مورد حمایت قرار دهیم اگرچه بسیاری از کتاب فروشی‌های قدیمی در شهرهای مختلف در حال تعطیلی هستند و اصلاً تغییر کاربری داده‌اند.

کد خبر 5689633

منبع: مهر

کلیدواژه: کرمانشاه کتاب و کتابخوانی نقد کتاب کتاب حوزه هنری کرمانشاه افشین آزادی بازار نشر نویسنده ایرانی کتاب صوتی هیئت دولت چاپ کتاب دفاع مقدس بوشهر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی زلزله آلودگی هوا گرگان کرمانشاه اردبیل تبریز دهه فجر خطبه های نماز جمعه همدان گلستان شهرستان خوی انقلاب اسلامی ایران رئیس حوزه هنری کرمانشاه دفاع مقدس حوزه نشر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۱۴۴۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چرا شعر نوجوان مورد توجه نیست؟

افسانه امینی می‌گوید: به نظر من مخاطب شعر کودک عام است، اما مخاطب شعر نوجوان خاص. کتاب‌های شعر کودک از سوی والدین در هر سطح و طبقه‌ای برای سرگرمی و آموزش کودکان خریداری می‌شوند؛ اما شعر نوجوان باید توسط نوجوان علاقه‌مند به شعر خریداری شود. نوجوانی کتاب شعر می‌خرد که خودش اهل شعر و ادبیات باشد. بنابراین شعر نوجوان از سوی ناشران با اقبال مواجه نیست.

به گزارش  ایسنا، در نشست تخصصی «شعر نوجوان از منظر مخاطب و جایگاه امروزی آن»،  افسون امینی با موضوع «شعر نوجوان، سرگردانی میان متن و مخاطب» و حسین تولایی با موضوع «واکاوی جهان در تجربه-سروده‌های نوجوانان» به سخنرانی پرداختند.

افسون امینی شاعر، نویسنده و مدرس دانشگاه علامه طباطبایی در این نشست تخصصی که در محل انجمن نویسندگان کودک و نوجوان برگزار شد، گفت: حرف زدن در مورد شعر نوجوان، بی‌نیاز از صحبت کردن درباره‌ شعر کودک نیست؛ بویژه که منابع ما در حوزه‌ شعر نوجوان بسیار اندک است.

او با اشاره به سیر تاریخی شکل‌گیری شعر نوجوان بیان کرد: شعر کودک برخلاف داستان کودک که به شکل خودجوش مسیر خود را طی کرد، به صورت خودجوش شکل نگرفت. پس از انقلاب مشروطه، نیاز متولیان مدارس و کودکستان‌ها به تولید شعر برای دانش‌آموزان، باعث شکل‌گیری شعر کودک و تولید محتوا در این دوره شد. در این میان، رواج ترانه‌های عامیانه‌ دوره‌ مشروطه و گسترش کار ترجمه تاثیر بسزایی داشتند.

این نویسنده خاطرنشان کرد: در این دوره شعر نوجوان وجود نداشت، چرا که اصولا مفهوم نوجوانی در این دوره هنوز شکل نگرفته بود و مخاطبان به دو گروه بزرگسالان و کودکان تقسیم می‌شدند. گاه شعر برخی از شاعران بزرگسال که از نظر زبانی و محتوایی اشعارشان برای نوجوانان قابل فهم بود، مثل پروین اعتصامی در حوزه‌ شعر نوجوان مورد توجه قرار می‌گرفت.

این پژوهشگر افزود: پیشرفت علم روان‌شناسی و آشنایی با دیدگاه‌های کسانی چون ژان پیاژه و نیز دومین سمینار ملی ادبیات کودک شورای کتاب کودک در سال ۱۳۴۶ که بخش مهمی از آن مختص شعر کودک با سخنرانی عباس یمینی شریف بود، زمینه‌ توجه به شعر نوجوان را فراهم کرد. در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ افرادی مثل محمود کیانوش به صورت جدی وارد حوزه‌ شعر کودک و نوجوان شدند. کیانوش تحت تأثیر نظریه‌ رشد پیاژه و ادبیات ترجمه، نخستین شاعری است که به طور جدی سراغ شعر نوجوان رفت و اولین کتاب شعر نوجوان را با عنوان «آفتاب خانه‌ ما» منتشر کرد. نکته‌ قابل توجه در مورد شعر کودک در ایران، پشتوانه‌ پژوهشی آن، قبل از رواج و گسترش آن در بین شاعران کودک است. دو کتاب «نیم قرن در باغ شعر کودکان» از عباس یمینی شریف و «شعر کودک ایران» از محمود کیانوش در زمانی منتشر شدند که شاعران کودک بسیار انگشت‌شمار بودند.

امینی گفت: در دهه‌ ۶۰  به دلیل تحولات سیاسی و اجتماعی‌ای که در جامعه رخ داد، نیاز بود تا آموزش و پرورش و نهادهایی مثل وزارت ارشاد و غیره توجه ویژه‌ای به جمعیت نوجوان داشته باشند؛ نسلی که در آن زمان به لحاظ کمیت، طیف وسیعی از جمعیت کشور را شامل می‌شد. بنابراین به شعر نوجوان توجه بیشتری شد و شاعرانی چون جعفر ابراهیمی، محمدکاظم مزینانی، وحید نیکخواه آزاد، جواد محقق، قیصر امین‌پور، افشین علاء و .‌..پای کار آمدند. این شاعران متناسب با نیاز نوجوان آن روز شعر می‌سرودند؛ اگرچه هنوز اشعار آنان بین شعر نوجوان و شعر کودک یا بزگسال معلق بود.

این مدرس دانشگاه تأکید کرد: از دهه‌ ۷۰ شعر نوجوان رشد و جایگاه خود را پیدا می‌کند. در این دوره کتاب‌های شعر نوجوان از نظر ظاهری هم به ثبات می‌رسند و فونت و قطع آن‌ها برای مخاطب تعریف مشخصی می‌یابد، اگرچه هنوز نوسان‌هایی هست و گاه شعر نوجوانان، با تصاویر و قطع کتاب کودک منتشر می‌شود. از شاعران شاخص شعر نوجوان در این دهه، می‌توان از بیوک ملکی، افسانه شعبان‌نژاد، افشین علاء، عرفان نظرآهاری، شاهین رهنما، آتوسا صالحی و محمدکاظم مزینانی نام برد.

امینی یادآور شد: در دهه‌ ۸۰ تعداد شاعران نوجوان بیشتر و آثار آنان متنوع‌تر شد. ظهور شاعران توانمند در این دهه، کتاب‌های شعر نوجوان را از نظر مضمون، قطع و زبان با تنوع‌ قابل توجهی همراه کرد. در این دوره بسیاری از شاعران شعر کودک نیز، برای محک زدن خود وارد حوزه‌ شعر نوجوان می‌شوند. بیشتر شاعران این دهه موفقند و تا سال‌های بعد هم می‌مانند. از چهره‌های شاخص این دوره علاوه بر شاعران دهه‌ ۷۰، می‌توان از مهدیه نظری، عباس تربن، حسین تولایی، مهدی مردانی، انسیه موسویان، غلامرضا بکتاش، علی باباجانی، کمال شفیعی و ... نام برد.

این شاعر با تاکید بر اینکه این روند در دهه‌ ۹۰ هم ادامه یافت، گفت: با این تفاوت که از اواخر این دهه، این رشد کمرنگ می‌شود و ما با کتاب شعر نوجوان کمتری روبه‌رو هستیم و توجه ناشران به چاپ و کیفیت این نوع ادبی کمتر می‌شود.

افسون امینی در جمع‌بندی صحبت‌هایش گفت: از نظر من مخاطب شعر کودک عام است، اما مخاطب شعر نوجوان خاص. کتاب‌های شعر کودک از سوی والدین در هر سطح و طبقه‌ای برای سرگرمی و آموزش کودکان خریداری می‌شوند؛ اما شعر نوجوان باید توسط نوجوان علاقه‌مند به شعر خریداری شود. نوجوانی کتاب شعر می‌خرد که خودش اهل شعر و ادبیات باشد. بنابراین شعر نوجوان از سوی ناشران با اقبال مواجه نیست. از سوی دیگر، آشنایی ما با شعر نوجوان در سطح جهانی کمرنگ است. تنها تعداد کمی از مترجمان مثل رضی هیرمندی و مهدی مرادی به سراغ ترجمه‌ شعر نوجوان رفته‌اند. در سطح جهانی نیز جوایز ادبیات کودک و نوجوان بیشتر معطوف به آثار کودکانه است تا آثار نوجوان.

در گزارش روابط عمومی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان از این نشست آمده است: افسون امینی که ۱۶۰ شعر از ۱۶ شاعر نوجوانان را گردآوری کرده و به چاپ سپرده است، در آغاز سخنرانی خود از محمد هادی محمدی و زهره قائینی به خاطر تالیف مجموعه‌ تاریخ ادبیات کودکان ایران که از منابع ارزشمند مرجع در این حوزه است، سپاسگزاری کرد.

در ادامه‌ این نشست، حسین تولایی شاعر و پژوهشگر با تاکید بر اینکه در دهه‌ ۸۰ شعر نوجوان در اوج خود بود و چهره‌های تازه و جوان در این دوران درخشیدند، تاکید کرد: این روند رو به رشد از نیمه‌ دوم دهه‌ ۹۰ سیر
نزولی به خود گرفت. به گونه‌ای که در سال‌های‌ اخیر، چهره‌های جوان و موفق در این زمینه کمتر دیده می‌شوند و شعر نوجوان هنوز با نام‌های شاعران پیشکسوت و شاعران اواخر دهه‌ ۷۰ و ۸۰ به راه خود ادامه می‌دهد. از نظر این کارشناس، از دلایل مهم این مشکل، کمرنگ‌شدن نشریات تخصصی نوجوانان، تعطیل‌شدن جشنواره‌ مطبوعات کودک و نوجوان و البته افزایش جشنواره‌های مناسبتی است. 

این پژوهشگر ادبی تصریح  کرد: قطعاً یکی از دلایل اوج‌گیری شعر نوجوان در دهه‌ ۸۰ حضور نشریات حرفه‌ای و موفقی مثل سروش نوجوان، آفتابگردان و  نشریه‌ دوچرخه بوده است. این نشریات در آن زمان جریان‌ساز بودند و توانستند حرکتی را در جامعه ایجاد کنند و افرادی مثل آتوسا صالحی، عرفان نظرآهاری، مهدیه نظری، عباسعلی سپاهی یونسی، انسیه موسویان، مهدی مردانی، عباس تربن، مهدی مرادی، فاصل ترکمن، کبری بابایی و ... را به جامعه‌ ادبی تحویل دهند. با تعطیل‌شدن این نشریات، شعر نوجوان هم جایگاه ویژه‌ خودش را کم‌کم در بین ناشران از دست داد و چاپ کتاب شعر نوجوان هم با چالش جدی مواجه شد. در حالی که نشریات کودک و نوجوان بیش از کتاب‌های این رده‌ سنی می‌تواند در علاقه‌مندی این گروه سنی به حوزه‌های فرهنگی موثر باشد.

او با طرح این سوال که چرا شعر نوجوان امروز با مخاطب مواجه نیست؟ گفت: شعر نوجوان در میان نوجوانانی مخاطب دارد که دغدغه‌ شعری داشته باشند؛ یعنی مخاطبان تخصصی. تعداد این افراد به گواه تعداد نوجوانان شاعر عضو کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سراسر کشور،  دانش‌آموزان شرکت‌کننده در مسابقات سراسری فرهنگی و هنری در رشته‌ شعر وزارتخانه آموزش و پرورش، شاعران نوجوان مرتبط با نشریاتی مثل دوچرخه، افتابگردان و.... کم نیست. مضاف بر اینکه حتی اگر هم این تعداد کم باشد، جامعه موظف است برای آن‌ها خوراک لازم را تهیه کند.

این شاعر سپس به تشریح پژوهش خود در  نشریه‌ دوچرخه در فاصله زمانی ۱۳۹۵ تا پایان ۱۳۹۹ پرداخت و گفت: بر اساس این پژوهش، در ۲۲۶ شماره‌ منتشرشده‌ نشریه‌ دوچرخه، در بازه زمانی یادشده، ۷۱۵ شعر از ۱۶۸ نوجوان شاعر و علاقه‌مند به شعر بر اساس نظریه‌ ارتباطی ربکا نای مورد بررسی قرار گرفت و اشعار نوجوانان  در حوزه ارتباطی به چهار دسته‌ تعامل با خود، تعامل با خدا، تعامل با دیگری و تعامل با محیط تقسیم شدند. بر اساس یافته‌های این پژوهش در فاصله زمانی مذکور بر اساس هسته مرکزی شعر نوجوانان، تعامل با دیگری با ۶۰ درصد فراوانی، بیشترین مضمون شعری نوجوانان را به خود اختصاص می‌داد و پس از آن تعامل با محیط با ۲۳  درصد، تعامل با خود با ۱۴ درصد و  تعامل با خدا با ۳ درصد به ترتیب، بیشترین فراوانی‌ها را دربرمی‌گرفتند.

حسین  تولایی تاکید کرد: در زمینه‌ تعامل با دیگری، عاشقانه‌ها با فراوانی مطلق ۳۹۸ شعر، بیشترین درصد تعامل با دیگری را شامل می‌شدند؛ یعنی چیزی حدود ۵۵ درصد. این در حالی است که پروژه شعر عاشقانه نوجوان که در یکی از موسسات انتشاراتی دنبال می‌شد و بنا بود با همت گروهی از شاعران حوزه نوجوانان منتشر شود، با تغییر مدیریت آن انتشارات متوقف شد و ناشران دیگر هم از چاپ آن استقبال نکردند.

این  پژوهش با عنوان «نشریات کودک و نوجوان به مثابه راهنمایی برای مخاطب شناسی؛ مورد مطالعه نشریه دوچرخه» سال گذشته در گاهنامه‌ نقد کتاب کودک و نوجوان  منتشر شده است.

انسیه موسویان دبیری این نشست دوساعته را بر عهده داشت.
 

انتهای پیام